Nederland opnieuw in een stikstofcrisis?

In 2019 ontstond de stikstofcrisis. Dit zorgde voor vele veranderingen in het stikstofbeleid, met als doel de stikstofreductie. Deze crisis leidde ertoe dat duizenden bouwprojecten werden stilgelegd.

Kortgeleden is er een nieuwe rechtszaak aangespannen tegen het beleid, waardoor er mogelijk een nieuwe stikstofcrisis ontstaat.

Wat is stikstof?

Om te begrijpen hoe de stikstofcrisis is ontstaan, is het belangrijk om te begrijpen wat stikstof precies is. Stikstof an sich is niet schadelijk voor mens en natuur. Ongeveer 79% van de lucht bestaat uit stikstof. Via bacteriën wordt stikstof overgedragen aan planten. Het is een onmisbare voedingsbodem voor planten. Doordat planten dienen als voedsel voor zowel mens als dier, is stikstof noodzakelijk voor de voedselproductie. 

Omdat planten verschillende strategieën ontwikkelen om met een beperkte hoeveelheid stikstof te leven, ontstaan er een grote plantendiversiteit. De ene plant kan meer stikstof verwerken dan de andere plant. Een te grote hoeveelheid aan stikstof in de natuur zorgt ervoor dat planten die meer stikstof kunnen verwerken, zoals gras en brandnetels, ook veel meer gaan groeien. De planten die minder stikstof nodig hebben verdwijnen. Dit leidt niet alleen tot een verlies van plantendiversiteit, maar tot een verlies van de biodiversiteit. Wanneer plantsoorten afnemen, neemt ook het aantal insecten af die afhankelijk zijn van deze planten. Een afname van insecten leidt weer tot een afname van insectenetende dieren. Een teveel aan stikstof heeft dus grote gevolgen voor natuur, dier en mens. 

Hoewel stikstof zelf niet schadelijk is, zijn ammoniak en stikstofoxiden dat wel. Dit zijn verbindingen van stikstof met andere stoffen. Ammoniak verbindt stikstof met waterstof en is voornamelijk afkomstig van de landbouw. Stikstofoxiden verbinden stikstof met zuurstof en ontstaan door verbrandingsprocessen in het verkeer en in de industrie. Deze stikstofverbindingen zijn schadelijk voor mens en natuur. Stikstofoxiden en ammoniak komen vanuit de lucht in de natuur terecht, wat weer een negatief effect heeft op de eerdergenoemde biodiversiteit. Ammoniak en stikstofoxiden zijn schadelijk voor de natuur als er te veel van in de natuur terechtkomt. Stikstofoxiden zijn ook slecht voor de mens: je kunt last krijgen van astma, omdat het irritatie van de luchtwegen veroorzaakt. 

De stikstofcrisis 2019

Om de stikstofreductie aan te pakken, introduceerde de overheid in 2015 het Programma Aanpak Stikstof (PAS). In mei 2019 werd het PAS afgekeurd door de Raad van State. Volgens hen was dit in strijd met de Europese regelgeving. Dit leidde tot de stikstofcrisis.  

Na de afkeuring van het PAS werd het lastiger om vergunningen aan te vragen voor infrastructuur- en bouwprojecten. Ongeveer 18.000 projecten werden stopgezet, ter bescherming van de natuurgebieden. Dit leidde tot grote woede en veel protesten van verschillende partijen. 

De afgelopen jaren zijn er verschillende maatregelen genomen om het stikstofprobleem op te lossen. Enkele van deze maatregelen zijn:

1. Het verlagen van de maximumsnelheid

In maart 2020 werd de snelheidslimiet op snelwegen verlaagd: tussen 06:00 en 19:00 overdag mag je maximaal 100 km/u rijden. Dit zorgt ervoor dat je 22% minder stikstof uitstoot dan wanneer je 130 km/u rijdt.  

2. Het verlagen van het eiwitgehalte in veevoer

Wanneer er te veel eiwit in het veevoer wordt toegevoegd, wordt dit in de urine tot ammoniak omgevormd. Minder eiwit in het veevoer leidt dus tot minder stikstof.

3. Het verduurzamen van stallen

Boeren krijgen financiële hulp om hun stallen te verduurzamen. Het aanpassen van de stallen op een duurzame manier heeft een positief effect op het stikstofprobleem in de landbouwsector.

stikstof-in-Nederland

Stikstof in 2022

Hoewel er dus al diverse maatregelen worden ingezet met stikstofreductie als doel, is er nog steeds een stikstofprobleem. Een nieuwe rechtszaak dreigt het land zelfs opnieuw in een stikstofcrisis te storten. Volgens Johan Vollenbroek, voorzitter van milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB), zijn er nog steeds problemen met de stikstofregelgeving in Nederland. 

Vanaf 1 juli 2021 trad de stikstofwet ‘Stikstofreductie en Natuurverbetering’ in werking. Volgens deze regeling moet in 2025 minimaal 40% van de stikstofgevoelige gebieden een gezond stikstofniveau hebben, en in 2030 minimaal 74% In deze wet is de bouwvrijstelling vastgesteld, waardoor de bouwprojecten worden vrijgesteld van vergunningen. Dit geldt dan voor de bouwfase van het bouwproject, waarbij er veel minder stikstof vrij komt dan bij het gebruik van een bouwwerk. De bouwfase is namelijk een eenmalige uitstoot en het gebruik van een bouwwerk heeft te maken met een structurele uitstoot. Volgens Vollenbroek is deze wet niet in lijn met de Europese richtlijnen. Wanneer de bouwvrijstelling niet standhoudt, zal dit weer voor veel problemen kunnen zorgen in de bouwsector.    

Bronvermelding:

Inschrijven nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van de nieuwste vacatures in de bouw en installatie.
Inschrijven
Vacatures
Bekijk hier alle vacatures in de bouw en installatie.
Bekijk